อาการช่องคลอดแห้งในสตรีที่เป็นมะเร็งเต้านม  EP.2

สวัสดีครับ

วันนี้จะมาเล่าเรื่องช่องคลอดแห้งในสตรีที่รักษาภาวะมะเร็งเต้านมต่อจากคราวก่อนนะครับ

ถ้าย้อนกลับไปอ่านตอนที่แล้วจะทราบว่า สาเหตุแรกๆ ที่ทำให้ผู้หญิงที่รักษาภาวะมะเร็งเต้านมมีอาการช่องคลอดแห้ง นั่นคือการหมดอารมณ์เพศ ซึ่งอาจเป็นเพราะความกังวล ความซึมเศร้า หรือความเข้าใจผิดว่ามันอาจจะทำให้มะเร็งมันกลับมาเป็นซ้ำหรือมีการลุกลาม หรือไม่ก็อาจจะเป็นเพราะเรือนร่างกำลังไม่สวย ร่างกายทรุดโทรมจากการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดก็ได้นะครับ

มาถึงสาเหตุที่ ๒

นั่นคือ การรักษาของหมอเองที่ทำให้เกิดภาวะช่องคลอดแห้ง

ยังไง?

ก็การรักษาด้วยยาเคมีบำบัดบางชนิด อาจจะทำให้รังไข่ซึ่งเป็นอวัยวะสำคัญในการผลิตฮอร์โมนเพศหญิงเสียหายหรือหยุดสร้างฮอร์โมน ซึ่งเมื่อมันเสียหาย มันก็สร้างฮอร์โมนเพศหญิงที่มีชื่อว่า “เอสโตรเจน” ไม่ได้ ร่างกายผู้หญิงที่ขาดฮอร์โมนเอสโตรเจนจึงเข้าสู่ภาวะวัยทองโดยปริยาย

หรือในคนไข้บางราย อาจจะได้รับการรักษาต่อเนื่องด้วยยาบางชนิดที่ถึงแม้ไม่ใช่ยาเคมีบำบัด แต่มันสามารถเหนี่ยวนำให้เกิดการพร่องฮอร์โมนเอสโตรเจนได้

คราวนี้ เมื่อร่างกายเข้าสู่ภาวะวัยทองแล้ว มันจะเกี่ยวอะไรกับช่องคลอดล่ะ

ก็ฮอร์โมนเอสโตรเจนนี่แหละ ที่ทำให้ช่องคลอดมีความชุ่มชื้น มีเลือดมาหล่อเลี้ยงสร้างความสมบูรณ์ในช่องคลอด มีอาหารเพียงพอที่จะทำให้จุลินทรีย์เจ้าถิ่นซึ่งเป็นเชื้อโรคที่ดีที่ชื่อว่า “แลคโตบาซิลลัส” มีการเจริญเติบโต ช่องคลอดมีความเป็นกรดอ่อนๆ อักเสบติดเชื้อได้ยาก รวมถึงเมื่อมีอารมณ์เพศ ก็ยังสามารถบวม บาน และหล่อลื่นได้

คราวนี้เมื่อขาดฮอร์โมนเอสโตรเจน หรือเข้าสู่ภาวะวัยทอง มันก็จะเกิดสภาวะที่ตรงกันข้าม นั่นก็คือ หลอดเลือดในช่องคลอดหดฟีบ ช่องคลอดเริ่มขาดเลือดมาหล่อเลี้ยง อาหารสำหรับจุลินทรีย์แลคโตบาซิลลัสก็น้อยลง ความเป็นกรดน้อยลง ช่องคลอดจึงอยู่ในสภาพที่เปราะบาง แห้ง ขาดสารหล่อลื่น มีอาการระคายเคือง แสบ รวมถึงปัสสาวะขัด เมื่อต้องใช้ในการมีเพศสัมพันธ์ มันจึงเกิดอาการเจ็บและแสบ บางคนมีการติดเชื้อง่ายขึ้น ทั้งในช่องคลอดและในกระเพาะปัสสาวะ

เอาล่ะ คำถามที่สำคัญคือ รักษาอย่างไร

ย้ำนะครับ เรากำลังพูดถึงคนที่เป็นมะเร็งเต้านมอยู่

รักษาได้ครับ

อย่างแรกคือการเข้าใจ ว่าการรักษามะเร็งอาจจะส่งผลแบบนี้ได้ ดังนั้น เมื่อเข้าใจช่องคลอดแล้ว ก็มาถึงการเข้าใจตัวเองและพยายามรักษาหรือบำบัด นั่นคือ

๑. การพยายามมีเพศสัมพันธ์อย่างสม่ำเสมอ เพราะการมีเซ็กส์ก็คือการออกกำลังกายช่องคลอด  เมื่อทำบ่อยๆ มันก็จะสมบูรณ์และแข็งแรง ที่สำคัญ ควรบอกคู่นอนให้เพิ่มเวลาของการเล้าโลมทางเพศให้มากและนานกว่าเดิมสักหน่อยนะครับ

๒. การใช้สารหล่อลื่นเมื่อเริ่มจะมีการสอดใส่ อะไรก็ได้ครับ จะเป็นเจลหล่อลื่นที่วางขายทั่วไป หรือหากจะใช้น้ำลายก็ไม่ผิด

ผมเขียนไม่ผิดนะครับ น้ำลายช่วยได้ การกระตุ้นด้วยการเล้าโลม ลูบและเลียที่ปากช่องคลอด (oral sex)  ช่วยเพิ่มการหล่อลื่นได้อย่างดีทีเดียว

๓. การใช้สารประเภท moisturizer ใส่ในช่องคลอด  ซึ่ง moisturizer ที่ว่านั้น เมื่อถูกบีบใส่เข้าไปในช่องคลอด มันจะทำงานโดยการดึงน้ำให้เข้ามาอยู่ในช่องคลอดมากขึ้น กระบวนการนี้นี่เองที่เป็นตัวทำให้เกิดความชุ่มชื้นในช่องคลอดโดยตรง แม้ไม่ต้องการมีเซ็กส์มันก็ยังคงชุ่มชื้น เมื่อมีความชุ่มชื้นในช่องคลอด มันก็ช่วยลดอาการระคายเคือง อาการแสบร้อน รวมถึงการปัสสาวะก็จะสบายขึ้น การสอดใส่ยามมีเพศสัมพันธ์ก็จะราบรื่น

๔. ฮอร์โมนใส่ช่องคลอดเป็นการรักษาโดยตรงเช่นกัน เพราะช่องคลอดฝ่อแห้งจากการขาดฮอร์โมน แต่ด้วยเรื่องข้อจำกัดในการใช้งาน โดยเฉพาะภาวะมะเร็งเต้านม ซึ่งไม่ถูกโรคกับฮอร์โมนเอสโตรเจนเอาเสียเลย ทำให้การใช้ฮอร์โมนใส่ช่องคลอดจึงมีความจำกัด และต้องปรึกษาแพทย์ก่อนทุกครั้ง

เป็นอย่างไรครับ

ถ้าคุณอ่านมาจนถึงตอนนี้ ก็จะทราบแล้วว่า ผู้หญิงที่เป็นมะเร็งเต้านม อาจจะมีความทรมานที่เกิดจากช่องคลอดแห้งได้ ที่สำคัญ มันบำบัด รักษา และฟื้นฟูได้นะครับ

อย่าทนทรมาน เพราะคุณมีหมอให้ปรึกษาก็เพื่อเหตุนี่นั่นเอง

สวัสดีครับ

ผู้เขียน:

ธนพันธ์ ชูบุญเห็นใจคนช่องคลอดแห้ง